09 Kas Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları (ACL Rüptürü) Nedir?

Ön çapraz bağ (ACL), uyluk kemiği ile kaval kemiği arasında bulunan bağa ön çapraz bağ denmektedir. Ön çapraz bağlar bacak kemiğinin femurun önünde kaymasını engelleyerek dizde dönme stabilitesini sağlar. 

ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARI NASIL OLUR?

Ön çapraz bağ  yaralanmaları, genellikle sabit ayak üzerinde ani dönme hareketi sırasında ortaya çıkar. 

– Koşarken, kayarken ani yavaşlama,

-Zıplama sonrası yere inerken,

-Trafik kazaları, endüstriyel kazalar,

– Dize direkt darbe gibi . 

Ön çapraz bağ yaralanmaları ile beraber genellikle menisküs ve yan bağ yaralanmaları da görülür. 

ACL YARALANMALARI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Ön çapraz bağ  yaralandığında  dizde ani bir kopma hissi ile birlikte ses duyulabilir. Kişi genellikle yere düşer . 

Dizin içindeki kanamadan dolayı dizde şişkinlik olmaya başlar  ve yürürken ağrı oluşur. Harekette kısıtlılıklar meydana gelir. 

Akut dönem geçtikten sonra ( yaklaşık 3 hafta ) şişlik iner ve ağrı azalır fakat bu defa diğer yakınmalar başlar kişide. 

-Dizde boşalma hissi,

– Merdiven inme sırasında dizini kontrol edememe,

-Güvensizlik,

– Dizi katlayamama, düzeltememe,

– Dizin içinde doluluk hissi,

-Ani sıçrama, dönüş, hızlanmaların olduğu sporları yapamaması gibi belirtiler gösterir. 

TANI : Acl tanısı için birkaç tane test vardır. Bunlar ;

-Lachman testi

-Ön çekmece testi

-Pivot shift  testi 

Ama kesin tanı MR ve fiziksel muayene uygunluğu ile olmalıdır. 

İNTERTİSYEL YIRTIK VE SİNYAL ARTIŞI NE DEMEK ?

Çekilen MR sonuçlarına göre bazen ön çapraz bağda   tamamen yırtık değil sadece kısmi yırtık olur. Bu zamanlarda biz intertisyel yırtık varlığından bahsedilir. 

Ayrıca semptomlarından biri olan ödem de bize sinyal artışının habercisidir. Daha detaylı bilgi almak için bizimle dilediğiniz zaman iletişime geçebilirsiniz.

ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARININ TEDAVİSİ

Ön çapraz bağın tedavisi için iki yol vardır. Bu yaralanmanın derecesine  göre değişir. 

1) Cerrahi 

2)Ameliyatsız tedavi 

Cerrahi işlemi uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilir. Cerrahi işlemi gördükten sonra kişi günlük yaşama dönmek için fizik tedavi görmelidir. 

Ameliyatsız  tedavi ise fizik tedavi ile olmaktadır. Fizyoterapistlerin yaptığı bazı uygulamalar ve verdiği egzersizler ile kişiyi günlük yaşamına tekrardan uyum sağlanır. 

ÖN ÇAPRAZ BAĞDA FİZİK TEDAVİ

Ön çapraz bağ  yaralanmalarından kısmi yırtıklardan sonra ya da  cerrahi işlem gördükten  sonra fizik tedaviye başlanmalıdır. 

-Bu süreçte öncelikli amacımız yumuşak dokuda oluşacak  ödemin kontrol altında tutulması ve doku iyileşmesinin doğru ilerlemesinin desteklenmesidir. 

-Akut evre atlatıldıktan sonraki hedefimiz diz eklem stabilizasyonundan yani eklemin hareketleri sırasında ‘dizin bütünlüğünün korunması sırasındaki’ tüm kaslar farklı kas kasılma tipleri kullanılarak geliştirilir. Böylece diz için daha iyi bir koruma sağlanır. 

-Bu süreçte vücut yükünün kaslar tarafından daha iyi taşınması ve dizin kontrolünün gelişmesiyle birlikte ön çapraz bağ üzerine düşen yük azalacaktır. 

-Daha sonra proprioseptif duyu yani vücut farkındalığı da çalışarak eklem ve kas da bulunan mekanoreseptörlerin(duyu algılayan hücreler) aktifleşmesi sağlanır.  

ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARINDA YAPILAN BAZI EGZERSİZLER

1) Sırtüstü uzanın ve  topuğunuzu sürüyerek kendinize doğru çekmeye çalışın. 

2) Sırtüstü uzanın ve bir dizinizi bükün. Yaralanan bacağınızı düz uzatın . Bu bacağınızı havaya düz bir şekilde kaldırın ve indirin. 

3) Sırtınızı yaslayarak ayaklarınızı  düz uzatın. Daha sonra ayak bileğinizin altına bir yükselti (havlu ,çarşaf  gibi) koyun.  Ayak bileğinizi yükseltiye doğru 10 sn bastırın ve bırakın. 

4 )Sırtüstü yatarken bacaklarınızı karnınıza doğru çekerek  çengel pozisyonu dediğimiz pozisyona gelin. Burada yavaşça kalçayı yukarı kaldırarak köprü kurun. 

5) Yüzüstü uzanın ve dizinizi kalçaya doğru bükmeye çalışın. 

6) Yaralanan bacağınız üstte kalacak şekilde yan yatın ve dizlerinizi hafif bükün. Topuklarınızı birleştirin. Topuklarınızı ayırmadan üstteki bacağınızı yukarı doğru kaldırın. 

7) Kuvvet artışı olduktan sonra dirençli egzersizler yapılabilir. Bunun için bir tane lastikle çalışabiliriz. Ayakta duruyorken, lastiğin bir ucunu sabit bir yere diğer ucunu ayağınıza bağlayın. Lastik olan ayağınızla önce öne  sonra arkaya ve sağa – sola doğru yan adım atmalar çalışın. 

8) İyileşme süreci devam ederken artık ağırlık aktarma egzersizleri yapılmaya başlanır. Yavaş yavaş ağırlığınızı  acl rüptürü olan bacağınıza doğru  aktarın. Bunu da tek ayak üstünde durmaya çalışarak yapılabilir. 

9)Ayaktayken squat egzersizleri yapın. Burada ayaklarınız omuz genişliğinde açıkken eğildiğinizde diziniz ayak bileğinizi geçmemesine dikkat edin. 

BU EGZERSİZLERİ MUTLAKA AĞRI EŞİĞİNİZDE YAPIN. HAREKETİN BELLİ BİR NOKTASIDAN SONRA AĞRI OLUŞUYORSA O NOKTADAN GERİ DÖNÜN. 

TÜM BU EGZERSİZLERİ FİZYOTERAPİST EŞLİĞİNDE VE ONA SORARAK YAPIN. 

ÖN ÇAPRAZ BAĞI KOPAN BİR KİŞİ TEKRAR YÜRÜYEBİLİR Mİ?

En sık karşılaştığımız sorulardan bir tanesi.  ‘ön çapraz bağı kopan bir kişi tekrar yürüyebilir mi ? koşabilir mi ? merdiven inip –çıkabilir mi? ‘

Doğru bir tedavi ve düzenli yapılan her egzersizler beraber kişi eski günlük yaşamına tekrar dönüp, tüm aktivitelerini yapabilir.